Hamzaçebi, yapt??? aç?klamalarda ?u ifadeleri kulland?:

“Gerek Dünya Sa?l?k Örgütü verileri, gerekse Sa?l?k Bakanl???n?n verilerine göre akci?er kanserinin ana nedenleri aras?nda ilk s?ray? sigara ba??ml?l??? al?rken,  ikinci s?rada radon gaz? etkilerinden kaynakl? kanserlerin oldu?u belirtilmektedir. Sa?l?k Bakanl??? verilerine göre ülkemizdeki akci?er kanserlerinin, %3-15 aras?ndaki oran?n radon gaz?ndan kaynakland??? belirtilmektedir (Ek-1)*. Yine baz? bilimsel ara?t?rmalara göre ülkemizde radon gaz? etkilerinden kaynakl? ölüm say?lar?, y?ll?k 2300 ki?iyi geçmi? durumdad?r (Dr.Ann Olsson sunu, Edüstriyel Toksikoloji Kongresi, 2019, Antalya).

Radon gaz? etkilerine ba?l? ölümler, Sa?l?k Bakanl??? taraf?ndan ara?t?r?lmakta olup Atom Enerjisi Kurumu taraf?ndan ortakla?a yap?lan çal??malara dayal? radon gaz? haritas? da yay?nlanm??t?r (?ekil-1). Ancak haz?rlanan haritan?n temelinin olu?turulmas?nda gerek jeoloji ve gerekse jeokimya haritalar?ndan yeterince yararlan?ld???ndan bahsetmemiz de mümkün de?ildir. Yap?lan ara?t?rma ve incelemeler, radon gaz? maruziyetine neden olan önemli etkenlerin ba??nda, ya?ad???m?z konutlar ile çal??ma ortamlar?n?n belirleyici oldu?unu göstermektedir. Radon gaz? sal?n?m?na uygun olmayan zemin birimleri üzerine in?a edilen yap?larda zemin etüt ara?t?rmalar?, projelendirme ile yap?m süreçlerinde gerekli tedbirlerin al?nmamas? nedeniyle, topraktan s?zan radon gaz? binalar?n bodrum veya giri? katlar?nda birikmekte, yeteri kadar havaland?rma yap?lmamas? durumunda ise uzun süre gaz?n etkisinde kalan insanlar radon gaz?na ba?l? akci?er kanserine yakalanmaktad?rlar. Zemin ve temel etütleri, projelendirme, yap? üretimi ve denetimi süreçlerinde al?nacak basit tedbirlerle, radon gaz?n?n bina içlerine girmesi önlenebilir. Ancak Çevre ve ?ehircilik Bakanl??? gerekli düzenlemeleri y?llard?r yapmad??? için bu sorun sürekli büyümekte, günümüzde y?lda 2.300’ü a?k?n insan?m?z?n ya?am?na mal olmaya devam etmektedir (?ekil-2).

Çevre ve ?ehircilik Bakanl???’ n? uyar?yoruz.

 Anayasam?z?n 56. Maddesinde “Herkes, sa?l?kl? ve dengeli bir çevrede ya?ama hakk?na sahiptir.” denilmektedir. Yine ülkemizin imar, planlama, yap? üretim ve denetim süreçlerini düzenleyen temel kanun niteli?indeki 3194 say?l? ?mar Kanunun amaç maddesinde; “Bu kanun, yerle?me yerleri ile bu yerlerdeki yap?la?malar?n; plan, fen, sa?l?k ve çevre ?artlar?na uygun te?ekkülünü sa?lamak amac?yla düzenlenmi?tir.” ?eklindedir. Ancak tüm bu düzenlemelere ra?men Çevre ve ?ehircilik Bakanl??? ne planlama, ne zemin ve temel ara?t?rmalar?, ne proje, ne de yap? üretim ve denetim süreçlerinde radon gaz? etkilerini bertaraf edecek herhangi bir düzenleme gerçekle?tirmemi?tir. Çevre ve ?ehircilik Bakanl???n?n bu vurdumduymaz tavr? nedeniyle her y?l 2.300’ü a?k?n insan?m?z, radon gaz? etkilerine ba?l? kanserlere yakalanarak ya?am?n? yitirmeye devam ediyor.

TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odas? olarak uyar?yoruz!!!

•        Ülkemiz insan?n?n jeojenik kökenli çevresel maruziyetlere ba?l? hastal?klardan korunmas? amac?yla, MTA Genel Müdürlü?ü’nün öncülü?ünde, Sa?l?k Bakanl???, Çevre ve ?ehircilik Bakanl???,  DS? Genel Müdürlü?ü, Su Yönetimi Genel Müdürlü?ü, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, Üniversitelerin ilgili bölümleri, Meslek Hastal?klar? Hastaneleri, TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odas?, Türk Tabipler Birli?i, Endüstriyel Toksikoloji Derne?i ve TORAKS Derne?i gibi sivil toplum kurulu?lar? ve meslek örgütleri bir araya gelerek “T?bbi Jeoloji Risk Haritalar?” haz?rlanmal?d?r.

•        Türkiye radon gaz? risk haritalar? jeoloji biliminde ya?anan geli?meler çerçevesinde yeniden ele al?nmal?, MTA Genel Müdürlü?ü, Sa?l?k Bakanl???, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, Çevre ve ?ehircilik Bakanl???, AFAD Ba?kanl???, Üniversitelerimizin ilgili bölümleri ile TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odas? yetkililerinden olu?an bir heyet taraf?ndan, “ Türkiye Radon Gaz? Tehlike Haritas?” yenilenmelidir.

•        Çevre ve ?ehircilik Bakanl???, Plan Yap?m?na Dair Yönetmelik, Planl? Alanlar Tip ?mar Yönetmeli?i, ?n?aat ??leri Genel Teknik ?artnamesi, Proje Düzenlenme Esaslar? ile Zemin ve Temel Etüdü Uygulama Esaslar? ve Rapor Format?n?, Türkiye Atom Enerjisi Kurulu taraf?ndan yay?nlanan “Kapal? Ortamlarda Radon ve Yap? Malzemelerindeki Radyoaktiviteye ?li?kin K?lavuz (Ek-2)**”  esaslar? çerçevesinde yenileyerek, “yap? üretim ve denetim süreçlerinde” ülke insan?m?z?, radon gaz? etkilerinden koruyacak gerekli tedbirleri en k?sa sürede almal?d?r.

Sonuç olarak; y?llard?r akci?er kanserlerinin ana nedenlerinden birinin binalarda radon gaz? birikimi oldu?u bilinmesine, hatta her y?l ülkemizde depremlerden daha fazla insan?m?z?n ya?am?na mal olan radon gaz?n?n, toplum sa?l??? üzerinde etkilerini önlemeye yönelik bina ve bina türü yap?lar?n etüt, projelendirme ile yap? üretim ve denetim süreçlerinde herhangi bir tedbirin Çevre ve ?ehircilik Bakanl??? ile Sa?l?k Bakanl??? taraf?ndan al?nmamas? kabul edilemez.

Toplumun sa?l???n? tehdit eden, sigaradan sonra akci?er kanserlerin temel nedeni olan radon gaz? etkilerinden toplum korunmal?d?r.”