1932 yılında Milli Eğitim Bakanlığı görevine gelen Reşit Galip'in bakan olarak yazdığı ve 23 Nisan 1933'te okutulmaya başlanan Öğrenci Andı bilindiği üzere AK Parti iktidarı tarafından 2013 yılında kaldırılmıştı. Danıştay ise geçtiğimiz yıl aldığı kararla söz konusu andın tekrar okutulmasına karar vermişti. Son sözü ise İdari Dava Daireleri Kurulu söyleyecek.

Bize göre bu konu özelinde doğru tespitler yapabilmek için öncelikle Öğrenci Andı'nın arka planındaki fikir dünyasına bakmak gerekiyor. Bu arka plana bakmadan andın neyi temsil ettiğine dair sağlıklı bir tespit yapılamaz. Bunun için ise Türk ulusal kimliğinin Kemalist inşa süreçlerine bakmak gerekiyor. 

Kemalist ulusçuluk üzerine araştırmalarıyla tanınan akademisyen Dr. Ahmet Yıldız Türk ulusal kimliğinin Kemalist inşasının ideolojik temellerinin Milli Mücadele ve onu takip eden devrim yıllarında biçimlendiğini belirterek,  Türk ulusal kimliğinin Kemalist inşa sürecinin, birbirini izleyen ve 1919-1938 yıllarını kapsayan 3 dönem halinde incelenebileceğini ortaya koyuyor.  

Birinci dönemi oluşturan Milli Mücadele (1919-1923) yıllarında Türk ulusal kimliği baskın bir dini karaktere sahip olmuş, milliyet Müslümanlıkla tanımlanmış, reelpolitiğin bir yansıması olarak resmi politik söylem etnik çoğulculuğu veri olarak almıştır.

1924-1929 döneminde dini bakımdan radikal bir kopuş gerçekleştirilmiş, çoğulcu söylem terk edilmiş, Türk ulusal kimliğinin Cumhuriyetçi karakteri temel tanımlayıcı unsur olmuştur. Dinin hem siyasi hem de sosyal görünürlüğünün yok edilerek, yalnızca vicdanlarda ve mabetlerde yaşanmasını önceleyen bir militan sekülarizm, Cumhuriyetçi tanıma asıl rengini vermiştir. Bu tanımın esasını dilde, kültürde ve ülküde birlik oluşturmuştur. Bu tanıma göre Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan ve Türkçe konuşan, Türk kültürüyle yetişmiş ve cumhuriyet ülküsüne sadık herkes Türk kabul edilmekteydi.

Türk ulusal kimliğinin Kemalist inşa sürecinde üçüncü safhada ise (1929-1938) ulusal topluluğu etniklik ekseninde tanımlayan ve ortak köken duygusunu temel alan, ırka bağlı motiflerin Cumhuriyetçi tanıma eklemlenmesi çabaları söz konusudur. Bu çaba dilde, kültürde, kanda birlik şeklinde kendini açığa vurmuştur. 

Şurası açık bir gerçek ki Kürtler gibi anadili Türkçe olmayan müslüman unsurlar Kemalist ulusçuluğun "öteki" tanımı içerisinde yer almıştır. Kemalist ulusçuluk; ulusal topluluğu etnik topluluk yani Türklük temelinde tanımlayarak etnik farklılıkları tanımaya mesafeli durmuştur. Ulusal kimliğin meşruiyet zemini etno-kültürel farklılıklar ve bunlara dayalı taleplerden bağımsız inşa edilmeye çalışılmıştır. Buna bağlı olarak açık olarak söyleyebiliriz ki Kemalist ulus inşası Türklük temelinde ulusal türdeşliği sağlamaya yönelen büyük bir siyasi mühendislik projesinin yansıması olarak karşımızda durmaktadır. 

Sonuçta diyeceğimiz şu... Artık çağın gerisinde kalmış bu devasa siyasi mühendislik projesinin sembolik kalıntılarını sürdürmeye gerek yok. Hadi Türkleri anladık diyelim, Güneydoğu'daki, Doğu illerimizdeki Kürt çocuklara, "Türküm, doğruyum, çalışkanım… Varlığım Türk varlığına armağan olsun" dedirtmek sureyle etnik aidiyetlerini reddetmeye zorlamak abesle iştigal etmekten başka ne anlama gelebilir? Bu ülke Kemalist ulusçuluğun; ulusal topluluğu etnik yani Türklük temelinde tanımlayarak etnik farklılıkları yok saymasının ceremesini PKK gibi bir terör belasıyla uğraşarak ödemektedir. Bizce Öğrenci andı Türkiye'de ulusal kimliğin meşruiyet zemininin etno-kültürel farklılıklar ve bunlara dayalı taleplerden bağımsız bir şekilde inşa edilmeye kalkışılmasının sembolik ifadesidir. İşte tam da bu sebepten ötürü kaldırılmalıydı. Bakalım yargı süreci nasıl sonlanacak?