Suriyelilerin statüsü konusunda sadece halk değil, basın, konuyla ilgili kurumlar ve bürokratlar bile farklı tanımlamalar yapıyor. “Misafir, sığınmacı, göçmen ya da mülteci…gibi” Doğrusu bilinmeyince de, bazı yanlışları doğruymuş gibi tartışabiliyoruz.

Önce adını koyalım; Suriyeliler hukuksal açıdan, ne göçmen, ne de mülteci.

Türkiye, Cenevre Anlaşması’na koyduğu şerhten dolayı kendi doğusundan gelen sığınmacılara mülteci statüsü tanımamaktadır. Sonuç itibari ile bugün ülkemizdeki Suriyeliler resmi olarak “geçici koruma altındakiler” olarak adlandırılmaktadırlar.

GEÇİCİ KORUMA ALTINDAKİ Suriyeliler konusunda ki doğrular;

Geçici koruma statüsüne göre; “geçici koruma altında olan kişiler, güvenli bir ortama yerleştirilip, başta geri gönderilmeme ilkesi olmak üzere temel insan hakları güvence altına alınır.” (Bu şu anlama gelir; Ülkelerindeki çatışma ortamı bitene kadar Suriyelilerin Türkiye’de kalma hakları var.)

Koruma altında olanlara; sağlık, eğitim, iş piyasasına erişim, sosyal yardım ve hizmetler ile tercümanlık ve benzeri hizmetler sağlanır. Dikkatinizi çekerim; hak denilmiyor, HİZMET!

İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, ülkede bu statüyle yaşamlarını sürdüren Suriyelilerle ilgili verilere göre, geçici koruma statüsüyle Türkiye'de bulunanlar dışında bir de oturma izni ile Türkiye'de bulunan, ekonomik durumu nispeten daha iyi olan ve sayıları gittikçe artan Suriyeliler de var.

Ticaret Bakanlığı'nın açıklamasına göre 26 Şubat 2019 tarihi itibarıyla Suriye uyruklu olan şirket sayısı 15 bin 159. Bugüne kadar yaklaşık 100 bin Suriyeliye vatandaşlık verilmiş durumda.

Suriyeliler illerde bulunan valilikler tarafından koordine edilen sosyal yardımlardan da faydalanabiliyor. Şartlı Eğitim Yardımı'ndan (Ş.E.Y.) da yararlanabiliyor. Bu program, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Millî Eğitim Bakanlığı, Türk Kızılayı ve Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu'nun (UNICEF) iş birliğiyle uygulanıyor ve Avrupa Birliği, Norveç ve ABD tarafından finanse ediliyor.

Geçici Koruma kapsamında olan Suriyeliler, yabancı öğrenci sınavına girerek, yatay geçiş yaparak ya da özel öğrenci statüsünde (7 üniversitede) Türkiye’deki üniversitelerde öğrenim görebiliyor.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası gereğince, Türk vatandaşı olmadıkları müddetçe, seçimlerde oy kullanamadıkları gibi TOKİ’den de, ev sahibi olamıyorlar (Kaynak; TC İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü)

Doğruları, yanlışları tartışırken, bugün yapılması gereken bir şeyi gözden kaçırıyoruz; entegrasyon.

Toplumlar arası uyum (entegrasyon) sağlayamazsanız, ülkemizin gelecekte, “ekonomik, kültürel, demografik ve sosyal alanlarda” yaşayacağı sorunların önünü alamazsınız.

Geçici olarak kalsalar dahi, Suriyelilerin, sorunsuz ve sorun üretmeden yaşamlarını devam ettirebilmeleri için bir şekilde topluma entegre olmaları gerekmektedir.

Toplumlar arası uyuma katkı açısından, bu konuda doğru bilgilendirme, iletişim ve ilişki atılacak en önemli adımdır.

Tabi ki bu sorumluluk ve görev, en fazla basına ve sivil toplum örgütlerine düşüyor.

Geçtiğimiz gün Trabzon’da düzenlenen, Uyum ve İletişim Dairesi Başkanlığı ile UNICEF iş birliğinde hazırlanan; ülkemize uyum sürecindeki yabancı kadınlar ile ev sahibi toplumdaki kadınların ortak bir yaşam kültürü oluşturmaları amacı taşıyan “Yerelde Kadın Buluşmaları” etkinliği, Sivil toplum örgütlerinden destek talep edilmesi açısından değerlidir.

Lakin bu ve bu türden çalışmaları, Suriyelilerin en fazla yaşadığı (İstanbul, Gaziantep, Hatay, Şanlıurfa ve Adana…) illerimizde yapar ve de daha fazla insana ulaştırırsanız, işi ciddiye aldığınızı düşünebiliriz ancak.

Bu yazı yorumdan daha çok bilgilendirme amacı taşıyor. Bir şeyin altını tekrar çiziyorum; Suriyeliler mutlaka kendi ülkelerine dönmeli. Lakin iktidarın yapabilecekleri de, yapamayacakları da belli. Uyum konusunda daha fazla geç kalınmamalı… Siyaset yaparken daha gerçekçi olmakta yarar var.