Türkiye Cumhuriyeti ile Ruanda Cumhuriyeti arasında beş yıl önce imzalanan turizm işbirliği anlaşması, 29 Mayıs 2024 günü Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi.

Satırbaşlarıyla incelediğinde anlaşmanın, işbirliğinin amacı: “Taraflar eşitlik ve karşılıklı menfaat ilkelerine bağlı kalarak kendi yetki sınırları içerisinde turizm alanında işbirliğini artıracak, geliştirecek ve teşvik edeceklerdir.” şeklindedir.

Ne var ki bunda işte sıradan, rutin bir anlaşma. Nazarı itibari alınmaz diyecektik ki enteresan gelişmeler oluverdi. Bu gelişmelere aşağıda değinmek üzere Ruanda (Rwanda) Cumhuriyeti’ni tanıyalım birlikte.

Bir Belçika kolonisi olan ülke 1962’de bağımsız olmuş. Toplam yüz ölçümü 26.338 kilometrekare yani bizim Sivas’tan daha küçük. Nüfusu yaklaşık on dört milyon. Bu verilere göre Afrika’nın nüfus yoğunluğu en yüksek ülkesi. Kişi başına düşen GSYİH 802 dolar.

Belçikalıların sömürge geleneği icabı iki yapay kabileye ayırdığı ülkede varlıklı Tutsiler nüfusun % 15’ini yoksul Hutular % 85’ini oluşturuyor.

1994 yılında Hutu kabilesine mensup başbakanın suikaste uğraması sonucu çıkan iç savaşta yaklaşık sekiz yüz bin Tutsi balta, bıçak, kazma ve palalarla kesilerek katledildi.

Ardından dış müdahale ile durdurulan soykırım neticesi iktidara getirilen Tutsiler de intikam amacıyla yüzbinlerce Hutu mensubunu öldürdü ya da sürgün etti. Yani ülke nüfusunun bir bölümü komşu ülke Burindi’de mülteci.

Anlaşıldığı üzere Afrika’nın madden ve manen en ilkel, zayıf ve gelişmemiş ülkelerinden birisi Ruanda.

Hayvanları insanlarından daha tok ve konfor içinde yaşadığı bu kara Afrika ülkesini gündemimize taşıyan mevzuya dönelim.

Bütün Avrupa ülkeleri sığınmacı istilasından korunmaya çalışıyor. Bu ülkelerden birisi de İngiltere, namı diğer Birleşik Krallık. Türkiye ile AB arasındaki geri kabul anlaşmasından yararlanamıyor. Çünkü AB üyeliğinden ayrıldı. Ülkesine girmeyi başarabilen sığınmacıları yakalayıp gönderebilecek amiyane tabirle enayi bir ülke arıyordu. Bir ara Türkiye bile konuşuldu, tartışıldı Londra’da.

İngiliz hükümeti, Nisan 2022'de hazırlanan "Ruanda Planı" kapsamında düzensiz göçenleri ve ülkeye yasa dışı yollarla girip sığınma talebinde bulunanları, Ruanda'ya gönderme hedefini açıklamıştı.

Sığınmacıların Ruanda'ya sınır dışı edilmesine imkan tanıyan tartışmalı yasa yakın zamanda kabul edilerek yürürlüğe girdi ve sığınmacı transferi başladı.

Lakin iki ülke arası anlaşmaya göre hiç bir sığınmacı ne İngiltere ye ne de vatandaşı oldukları ülkeye geri gönderilemeyecek.

Peki, kendi insanına bakmaktan aciz, fakir ve etnik kargaşanın hakimiyeti altındaki Ruanda’ya gönderilen sığınmacılar ne olacak?  Yerleşebilecekler mi? Çalışabilecekler mi?

Beslenebilecekler mi? Yaşayabilecekler mi?

Yoksa oradan üçüncü bir ülkeye mi kaçacaklar diye düşünüyorsanız işte Türkiye Cumhuriyeti ile Ruanda Cumhuriyeti arasındaki turizm işbirliği anlaşmasını anlamaya başladınız demektir.

Bu hususta DMM’nin (Dezenformasyonla Mücâdele Kurulu) Ruanda’ya gönderilen sığınmacıların Türkiye’ye geleceği iddialarını yalanlandığını sorumluluğumuz gereği belirtelim.

Bizde DMM’ye soralım. Ruanda’nın hangi turizm potansiyeline binaen ilgili anlaşma yapıldı? Siz ya da ilgili bakanlık lütfetsin öğrenelim. Evet, saf olabiliriz ama saftirik değiliz...